کم خونی فقر آهن یک نوع رایج کم خونی است، وضعیتی که در آن خون فاقد گلبول های قرمز سالم کافی است. گلبول های قرمز خون اکسیژن را به بافت های بدن حمل می کنند. همانطور که از نام آن مشخص است، کم خونی ناشی از فقر آهن به دلیل کمبود آهن است. بدون آهن کافی، بدن شما نمی تواند به اندازه کافی ماده ای را در گلبول های قرمز تولید کند که آنها را قادر به حمل اکسیژن می کند (هموگلوبین) . در نتیجه، کم خونی ناشی از فقر آهن ممکن است شما را دچار خستگی و تنگی نفس کند.
شما می توانید کم خونی ناشی از فقر آهن را با مکمل آهن جبران نمایید. آزمایش ها یا درمان های اضافی برای کم خونی فقر آهن ضروری است، به خصوص زمانی که پزشک مشکوک باشد، شما خونریزی داخلی دارید.
علائم
ممکن است کم خونی در ابتدا خفیف باشد و توجهی به آن نشود، اما با کمبود آهن در بدن و تشدید کم خونی، علائم و نشانه ها نیز تشدید می شوند.
علائم و نشانه های کم خونی فقر آهن شامل موارد زیر است:
- خستگی مفرط
- ضعف
- پوست رنگ پریده
- درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع یا تنگی نفس
- سردرد، سرگیجه یا سبکی سر
- دست و پاهای سرد
- التهاب یا درد زبان
- ناخن های شکننده
- هوس های غیرمعمول برای مواد غیر مغذی مانند یخ، خاک یا نشاسته
علل
کم خونی برآمده از فقر آهن زمانی شکل می گیرد که بدن شما آهن کافی برای تولید هموگلوبین نداشته باشد. هموگلوبین بخشی از گلبول های قرمز می باشد که به خون رنگ قرمز می دهد و گلبول های قرمز خون را قادر می سازد خون اکسیژن دار را در سراسر بدن شما حمل کنند.
در صورتی که آهن زید از دست بدهید و یا به اندازه کافی مصرف نکنید، بدن شما قادر به تولید هموگلوبین کافی نمی باشد و در نهایت کم خونی فقر آهن ایجاد می شود.
علل کم خونی فقر آهن عبارتند از:
از دست دادن خون
خون حاوی آهن در گلبول های قرمز است. در نتیجه از دست دادن خون برابر است با از دست دادن آهن. زنانی که پریودهای سخت را تجربه می کنند، در معرض خطر کم خونی فقر آهن هستند؛ زیرا در طول قاعدگی خون از دست می دهند. از دست دادن آهسته و مزمن خون در بدن، مانند زخم معده، پولیپ روده بزرگ یا سرطان کولورکتال، می تواند باعث کم خونی فقر آهن شود. خونریزی گوارشی می تواند ناشی از استفاده منظم از برخی مُسکن های بدون نسخه، به ویژه آسپرین باشد.
کمبود آهن در رژیم غذایی
بدن شما از غذاهایی که تغذیه می کنید آهن دریافت می کند. اگر مصرف آهن شما کم باشد بدن شما دچار کمبود آهن می شود. نمونه هایی از غذاهای غنی از آهن شامل گوشت، تخم مرغ، سبزیجات سبز برگ و غذاهای غنی شده با آهن است. برای رشد و تکامل مناسب، نوزادان و کودکان به آهن رژیم غذایی نیاز دارند.
ناتوانی در جذب آهن
در روده کوچک آهن غذا به جریان خون شما جذب می شود. یک اختلال روده، مانند بیماری سلیاک، که بر توانایی روده شما برای جذب مواد مغذی از غذای هضم شده تأثیر می گذارد، می تواند منجر به کم خونی فقر آهن شود. در صورتی که روده کوچک شما با عمل جراحی بای پس برداشته شده باشد، بر توانایی شما در جذب آهن و سایر مواد مغذی تأثیر بگذارد.
بارداری
در بسیاری از زنان باردار بدون مکمل آهن، کم خونی فقر آهن رخ می دهد؛ زیرا ذخایر آهن آنها نیاز به افزایش حجم خون خود و همچنین منبع هموگلوبین برای جنین در حال رشد دارد.
پیشگیری
با انتخاب غذاهای غنی از آهن، می توانید خطر کم خونی ناشی از فقر آهن را کاهش دهید.
غذاهای غنی از آهن عبارتند از:
- گوشت قرمز، گوشت گاو و مرغ
- غذای دریایی
- لوبیا
- سبزیجات با برگ سبز تیره، مانند اسفناج
- میوه های خشک شده، مانند کشمش و زردآلو
- غلات، نان و پاستا غنی شده با آهن
- نخود فرنگی
آهن مورد نیاز از گوشت بیشتر جذب می شود. اگر تصمیم به عدم مصرف گوشت دارید، باید مصرف غذاهای غنی از آهن و گیاهی را افزایش دهید تا همان مقدار آهن را جذب کنید که افرادی که گوشت می خورند، جذب می کنند.
همچنین می توانید با نوشیدن آب مرکبات یا خوردن سایر غذاهای غنی از ویتامین C، همزمان با مصرف غذاهای پر آهن، جذب آهن بدن خود را افزایش دهید. ویتامین C موجود در آب مرکبات، مانند آب پرتقال، به بدن کمک می کند تا آهن رژیم غذایی را بهتر جذب کند.
ویتامین C همچنین در موارد زیر یافت می شود:
- کلم بروکلی
- مرکبات
- کیوی
- سبزیجات
- خربزه
- فلفل
- توت فرنگی
- گوجه فرنگی