کم خونی فقر آهن به دلیل کمبود آهن در خوراک یا جذب نشدن آهن توسط بدن اتفاق می افتد. با آنکه از این بیماری، بیشتر افرادی که از فقر آهن یا کم‌خونی خفیف رنج می‌برند، تا زمانی که بیماری‌شان شدت نیافته، معمولاً متوجه علائم آن نمی‌شوند.
دختران نوجوان و خانم‌ها در سنین باروری، به دلیل خونریزی ماهانه،بارداری، زایمان و شیردهی، بیشتر از آقایان در معرض کم‌خونی فقر آهن قرار دارند. تحقیقات نشان داده که تقریباً نیمی از خانم‌ها با ذخایر ناکافی آهن باردار می‌شوند که این امر می‌تواند مشکلات جدی برای مادر و جنین ایجاد کند.
فقر آهن
کمبود آهن مشکل بسیار مهمی است، زیرا لازمه ساخت هموگلوبین، یعنی پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز خون که به آن‌ها امکان حمل اکسیژن در بدن را می‌دهد، آهن است. فقر آهن منجر به پایین آمدن هموگلوبین خون می‌شود. در نتیجه باید برای رفع کم خونی اقدام کرد.
اگر بدن با مشکل هموگلوبین پایین خون روبرو باشد، بافت‌ها و ماهیچه‌ها اکسیژن کافی دریافت نکرده و کارآمدی خود را از دست می‌دهند که نتیجه آن، بیماری کم خونی است.
اگرچه انواع مختلف آنمی وجود دارد، کم خونی ناشی از فقر آهن در سراسر جهان گسترده است.
علائم کمبود آهن
شناختن علائم فقر آهن اهمیت زیادی دارد که می‌تواند به پیشگیری به موقع از آن کمک کند. شایع‌ترین علائم کم خونی عبارتنداز:
1-رنگ‌پریدگی پوست، لب‌ها و ناخن‌ها
رنگ پریدگی قسمت داخلی پلک‌های پایین از دیگر نشانه های کم خونی و فقر آهن است و در صورت مشاهده، باید برای درمان کم خونی اقدام کرد.
علت رنگ قرمز خون، هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز است؛ بنابراین پایین بودن هموگلوبین خون در هنگام کمبود آهن باعث می‌شود تا قرمزی خون کم شود. به همین دلیل ممکن است رنگ سالم و گلگون خون در افراد مبتلا به کمبود آهن از بین برود. خطرات هموگلوبین پایین را باید جدی گرفت و بررسی کرد تا دلیل پایین بودن هموگلوبین مشخص شود.
2-احساس خستگی یا ضعف
احساس خستگی یکی از شایع‌ترین علائم کمبود آهن است که بیش از نیمی از افراد مبتلا به کم خونی آن را تجربه می‌کنند. چرا که بدن برای تهیه پروتئینی به نام هموگلوبین، که در گلبول‌های قرمز یافت می‌شود، به آهن نیاز دارد. هموگلوبین نیز به حمل اکسیژن در بدن کمک می‌کند.
وقتی بدن کمبود هموگلوبین داشته باشد، اکسیژن کمتری به بافت‌ها و ماهیچه‌ها می‌رسد و آن‌ها را از انرژی محروم می‌کند. علاوه بر این، برای حرکت خون غنی از اکسیژن، قلب باید بیشتر کار کند که می‌تواند شما را خسته کند. در نتیجه علائم پایین بودن اکسیژن خون و خطر هموگلوبین پایین باید جدی گرفته شود.
3-تنگی نفس
هموگلوبین، سلول‌های قرمز خون را قادر می‌سازد تا اکسیژن را در بدن منتقل کنند.
هنگامی که بدن به علت فقر آهن با مشکل هموگلوبین پایین خون روبرو باشد، میزان اکسیژن‌رسانی نیز پایین می آید. این بدان معناست که ماهیچه‌ها اکسیژن کافی برای انجام فعالیت‌های طبیعی مانند پیاده روی را دریافت نمی‌کنند.
در نتیجه سرعت تنفس افزایش می‌یابد، زیرا بدن سعی می‌کند اکسیژن بیشتری به دست آورد. به همین علت تنگی نفس یکی از علائم پایین بودن اکسیژن خون و در نتیجه از نشانه های کم خونی است.
4-سرگیجه، سردرد
کمبود آهن ممکن است باعث سردرد شود.
به نظر می‌رسد این علامت نسبت به بقیه شیوع کمتری دارد و غالباً با سبکی سر یا سرگیجه همراه است.
سطح هموگلوبین پایین در گلبول‌های قرمز به معنای نرسیدن اکسیژن کافی به مغز است. در نتیجه رگ‌های خونی در مغز متورم شده و باعث فشار و سردرد می‌شوند.
5-ضربان سریع قلب
ضربان قلب قابل توجه، که به عنوان تپش قلب نیز شناخته می‌شود، می‌تواند یکی دیگر از علائم کمبود آهن باشد.
در فقر آهن، سطح هموگلوبین پایین به این معناست که قلب برای حمل اکسیژن باید بار بیشتری متحمل شود. این حالت می‌تواند باعث ضربان قلب نامنظم یا احساس ضربان قلب تند و غیر طبیعی شود.
در موارد کم خونی شدید، این مسأله می‌تواند منجر به بزرگ شدن قلب، سوفل یا نارسایی قلبی شود.
درمان فقر آهن
اگر پزشک تشخیص داده که فقر آهن شما احتمالاً ناشی از کمبود آهن در رژیم غذایی تان است، غذاهایی مصرف کنید که آهن بیشتری دارند، مانند:
گوشت قرمز و مرغ
سبزیجات تیره، برگدار مانند اسفناج و کلم
میوه خشک مانند کشمش و برگ زردآلو
غلات و حبوبات
غذاهای غنی از آهن
دانه‌ها و مغزها
مهم: مصرف ویتامین سی به بدن کمک می کند آهن را بهتر جذب کند. از مصرف غذاهای غنی از ویتامین سی مانند میوه و سبزی غافل نشوید.
همچنین اجتناب از خوردن غذاهای خاصی که مصرف زیاد آن ها مانع از جذب آهن می شوند، می تواند مفید باشد. از جمله چای، قهوه و غذاهای پر کلسیم مانند لبنیات و غلات سبوس‌دار.
