در دوران بارداری، حتماً متوجه تغییرات در سینه‌های خود شده‌اید. تغییراتی مانند: حساس به لمس و تیره شدن نوک سینه‌ها، پستان های متورم و هاله ی تیره ی دور نوک سینه ها یا آرئولا، که اولین نشانه های بارداری شما هستند و محسوس تر شدن و بزرگ تر شدن برآمدگی های روی هاله ی رنگی گرداگرد نوک سینه که غدد مونتگومری نام دارد که چربی حاصل از آن، نوک سینه را چرب می کند و از خشک شدن، ترک خوردگی سینه و عفونت پستان زمان شیردهی جلوگیری می کند. در این مطلب، با پروسه ی تولید شیر مادر و اولین شیر بعد زایمان آشنا می شوید.
تغییرات سینه جهت تول
جفت در حال رشد، سبب ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون می شود که سبب تحریک سیستم بیولوژیکی پیچیده‌ای خواهد شد که در نهایت منجر به تولید شیر می شود. قبل از بارداری، بخش بزرگی از سینه‌ها را بافت حمایتی، غدد شیری و چربی محافظ تشکیل می‌دهد. میزان بافت‌های چربی در بین زنان متفاوت است و به همین دلیل است که سینه‌های زنان شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی دارد.
در واقع، سینه‌های نوزادان دختر، هنگامی که یک جنین شش هفته‌ای در رحم مادر است، خود را برای بارداری در آینده آماده کرده و وقتی به دنیا می‌آید، مجاری اصلی شیر برای انتقال شیر شکل گرفته است. غدد شیر تا زمان بلوغ، یعنی هنگامی که طوفانی از هورمون استروژن موجب رشد و بزرگ شدن آنها شود، آرام می مانند و در دوران بارداری، این غدد دوباره فعالیت زیادی پیدا می‌کند.
تولید شیر در سینه مادر
مجاری شیر که شبکۀ پیچیده‌ای از کانال‌هاست، بین سلول‌های چربی و بافت غده‌ای سینه قرار دارد. هورمون‌های بارداری باعث می‌شود تعداد و اندازۀ مجاری شیر بزرگ‌تر شود و مجاری شیر به کانال‌های کوچک‌تری در نزدیکی دیوارۀ قفسۀ سینه، به نام مجراچه یا داکتول منشعب شود که در انتهای هر کدام از این مجراچه‌ها، یک خوشه از کیست‌های کوچک انگورمانند به نام آلوئول وجود دارد. هر خوشه از آلوئول‌ها، یک لوبول نام دارد و یک خوشه از لوبول‌ها نیز یک لوب نامیده می‌شود.
هر سینه حاوی ۱۵ تا ۲۰ لوب و یک مجرای شیر به ازای هر لوب می باشد. آلوئول‌ها که توسط هورمون پرولاکتین تحریک و مجبور به فعالیت می شوند، پروتئین‌ها، قندها و چربی خون شما را گرفته و شیر مادر را فرآوری می کنند. شبکه‌ای از سلول‌های اطراف آلوئول‌ها، غده‌ها را می‌فشارند و شیر را به سمت مجراچه‌ها که به یک مجرای بزرگ‌تر منتهی می‌شود، راهنمایی می کند. سیستم مجاری شیر در طول سه ماهۀ دوم بارداری کامل می‌شود تا اگر نوزادتان قبل از موعد مقرر به دنیا آمد، شما بتوانید به او شیر بدهید.
زمان تولید اولین شیر بعد زایمان
روزهای اول شیردهی، نوزاد یک شیر خامه‌ای، با پروتئین بالا و چربی کم، به نام آغوز را از سینه‌ها می خورد. زمانی که سلول‌های مرکز آلوئول‌ها فرو می‌ریزد و به شکل مایع از طریق مجاری شیر به نوک سینه جاری می‌شود، آغوز تولید می شود. این شیر به راحتی قابل هضم بوده و سرشار از آنتی‌بادی‌هایی به نام ایمونوگلوبولین است که سیستم ایمنی بدن نوزاد را تقویت و با بیماری‌ها مبارزه می‌کند.
شیر اصلی در بدن مادر، ۴۸ تا ۹۶ ساعت پس از زایمان تولید خواهد شد. هنگامی که جفت، تولیدکنندۀ هورمون‌ها، دفع می‌شود، سطح استروژن و پروژسترون در بدن شما به طور ناگهانی کاهش می یابد. همزمان سطح هورمون پرولاکتین افزایش می‌یابد. این هورمون به بدن پیام می‌دهد که مقدار زیادی شیر برای تغذیۀ نوزاد تولید کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که پرولاکتین باعث می شود شما احساس مادرانه‌تری داشته باشید. به همین دلیل است که برخی از کارشناسان، آن را هورمون مادری می‌نامند.
هنگامی که مادران خود را برای شیردهی آماده می‌کنند، بدن آن ها خون اضافه‌ای به آلوئول‌ها پمپ می‌کند و همین باعث سفت‌تر شدن سینه‌ها می‌شود. رگ‌های خونی متورم و ورم در بافت پستان به همراه فراوانی شیر، موقتاً پستان‌های شما را دردناک می کند، اما شیردهی مکرر در چند روز اول، هر گونه ناراحتی را از بین می برد.
