دوران بارداری فرازونشیب‌ها و استرس‌های خاص خودش را دارد. یک زن باردار در اکثر مواقع، تنها به سلامت خود فکر می‌کند و شاید آن‌قدرها که لازم است به حالات روحی و خلقی خود اهمیت ندهد و آن را به نوسانات هورمونی معمول در دوره‌ی بارداری نسبت دهد؛ اما خانم‌های باردار باید بدانند که احتمال ابتلا به افسردگی در دوره‌ی بارداری نیز وجود دارد. توجه داشته باشید که درمان نشدن افسردگی در این دوران، می‌تواند به‌شدت بر توانایی مادر در رابطه با مراقبت از خود و نوزاد درحالِ رشدش تأثیر منفی بگذارد.
علائم افسردگی در بارداری
زنان مبتلا به افسردگی، طی دو هفته یا بیشتر، دارای این علائم می باشند:
- غم و اندوه مداوم
- دشواری یا عدم تمرکز
- خواب خیلی کم و یا خیلی زیاد
- ازدست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که معمولاً از آن‌ها لذت می‌بردند
- اضطراب
- احساس گناه یا بی‌ارزشی
- تغییر عادات غذایی
عوامل افزایش ابتلا به افسردگی در دوران بارداری
- سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی افسردگی
- مشکلات ارتباطی با دیگران
- سابقه ی سقط جنین
- اتفاقات استرس‌زای زندگی
- درمان های ناباروری
- عوارض دوران بارداری
- سابقه‌ی سوءاستفاده یا آسیب در گذشته‌ی فرد
اثرات افسردگی مادر بر جنین
افسردگی درمان نشده می‌تواند ریسک‌های بالقوه‌ی خطرناکی برای مادر و کودک به دنبال داشته باشد. افسردگی در‌مان‌نشده می‌تواند به تغذیه‌ی نامناسب، مصرف الکل، سیگار کشیدن و خودکشی منجر شود و این‌ها ممکن است باعث زایمان زودرس، تولد نوزاد کم‌وزن و مشکلات رشدی شوند. اغلب اوقات، زن افسرده قدرت یا میل کافی برای مراقبت مناسب از خود یا کودک درحالِ رشدش را ندارد.
نوزادان متولد شده از مادران افسرده، فعالیت کمتری داشته و کمتر به مسائل توجه نشان می‌دهند و نسبت به نوزادان متولد شده از مادران غیرافسرده، آشفته‌تر هستند.
درمان افسردگی بارداری
اگر احساس می‌کنید که ممکن است به افسردگی دچار شده باشید، مهم‌ترین قدم آن است که به دنبال کمک بروید. درمورد علائم و مشکلات روحی‌تان با پزشک صحبت کنید. او بهترین‌ها را برای شما و نوزادتان می‌خواهد و به شما کمک می کند.
از جمله گزینه های درمان شامل موارد زیر است:
- گروه‌های حمایتی
- روان درمانی خصوصی
- دارو درمانی
- نور درمانی
مقابله با افسردگی دوران بارداری
بحث و تردیدهای فراوانی راجع به اثرات طولانی مدت درمان دارویی در بارداری وجود دارد. در برخی تحقیقات، مصرف داروها با برخی مشکلات نوزادی مانند ناهنجاری‌های فیزیکی، مشکلات قلبی و وزن کم هنگام تولد همراه بوده است.
گروه‌های حمایتی، روان‌درمانی و نوردرمانی، جایگزین‌های مناسبی برای استفاده از دارو در درمان افسردگی خفیف تا متوسط هستند. علاوه‌براین، شاید لازم باشد درمورد بعضی از روش‌های طبیعی دیگر برای کمک به تسکین علائم افسردگی، با پزشکتان صحبت کنید.
- ورزش: یکی از فواید ورزش این است که به‌طور طبیعی، سطح سروتونین را افزایش و سطح هورمون استرس را کاهش می‌دهد.
- استراحت کافی: عدم خواب کافی تأثیر عمیقی بر توانایی ذهن و بدن برای مدیریت استرس و تغییرات روزانه می‌گذارد. سعی کنید برنامه‌ی روزانه‌ی مشخصی برای ساعت خواب و بیداری خود داشته باشید.
- رژیم غذایی و مواد معذی: مواد غذایی بسیاری با تغییرات خلقی، توانایی مدیریت استرس و وضوح ذهنی مرتبط دانسته شده‌اند. رژیم‌های غذایی سرشار از کافئین، قند، کربوهیدرات های فراوری‌شده و پروتئین پایین، همگی می‌توانند به مشکلات روحی و جسمی منجر شوند. به‌طور آگاهانه تصمیم بگیرید که غذاهایی مصرف کنید که احساس بهتری داشته باشید.
- طب سوزنی: مطالعات جدید این روش را به عنوان گزینه ی درمانی مناسب افسردگی در دوران بارداری گزارش کرده‌اند.
- اسید های چرب امگا3: سال‌هاست که ثابت شده امگا ۳ می‌تواند به رفع تعدادی از مشکلات سلامتی کمک کند؛ اما جدیدترین مطالعات نشان می‌دهند که مصرف روزانه‌ی مکمل های غذایی امگا ۳ یا روغن ماهی، می‌تواند علائم افسردگی را کاهش دهد. زنان باردار باید حتماً از یک مکمل بدون جیوه استفاده کنند.
- درمان گیاهی: شماری از درمان‌های گیاهی و مکمل‌های ویتامینی، به عنوان مواد مؤثر بر خلق و خو و هورمون سروتونین شناخته شده‌اند، مانند: منیزیم، ویتامین B6، برخی گل‌ها و غیره.
